Scholarship खुल्या प्रवर्गातील गुणवंत मुला-मुलींना परदेशात उच्च शिक्षणासाठी शिष्यवृत्ती

खुल्या प्रवर्गातील गुणवंत मुला-मुलींना परदेशात उच्च शिक्षणासाठी शिष्यवृत्ती

तपशील Scholarship

Scholarship महाराष्ट्र शासनाच्या उच्च व तंत्रशिक्षण विभागामार्फत 4 ऑक्टोबर 2018 रोजी “खुल्या प्रवर्गातील गुणवंत मुला-मुलींना परदेशात उच्च शिक्षणासाठी शिष्यवृत्ती” ही योजना सुरू करण्यात आली. योजनेअंतर्गत खुल्या/अनारक्षित प्रवर्गातील गुणवंत विद्यार्थ्यांना महाराष्ट्र राज्य ज्यांना परदेशात शिक्षण घ्यायचे आहे आणि पोस्ट ग्रॅज्युएशन, पदवीनंतर डिप्लोमा आणि पीएच.डी. अभ्यास दरवर्षी या शिष्यवृत्तीचा लाभ घेऊ शकतात.

      अनारक्षित प्रवर्गातील विद्यार्थी नामांकित विद्यापीठांमधील विविध अभ्यासक्रमांचा अभ्यास करण्यासाठी शिष्यवृत्तीचा लाभ घेऊ शकतात. महाराष्ट्र सरकारने दरवर्षी वीस (20) विद्यार्थ्यांना परदेशी शिष्यवृत्ती मंजूर केली आहे. विद्यापीठे/उच्च शैक्षणिक संस्थांना THE (Times Higher Education) किंवा QS (Quacquarelli Symonds) द्वारे मान्यता दिली पाहिजे जी 200 रँकिंग सूचीमध्ये समाविष्ट आहेत. हा उपक्रम उच्च व तंत्रशिक्षण विभागांतर्गत 2018-19 या शैक्षणिक वर्षापासून राबविण्यात येणार आहे.

उच्च व तंत्र शिक्षण विभागांतर्गत ‘परदेशात उच्च शिक्षणासाठी शिष्यवृत्ती’ या योजनेंतर्गत शैक्षणिक वर्ष 2022-23 साठी खुल्या प्रवर्गातील गुणवंत मुलामुलींकडून ऑनलाइन पद्धतीने अर्ज मागविण्यात आले आहेत. राज्यातील खुल्या प्रवर्गातील ज्या गुणवंत विद्यार्थ्यांनी पदव्युत्तर पदविका, पदव्युत्तर पदवी व पीएचडी अभ्यासक्रमासाठी टाइम्स किंवा क्यूएस रँकिंग प्रणालीत 200 च्या आत असणाऱ्या शैक्षणिक संस्थांमध्ये प्रवेश घेतला असेल, तर त्यांना योजनेचा लाभ घेता येणार आहे.

विद्यार्थ्याने कला, वाणिज्य, विज्ञान, व्यवस्थापन, विधी, अभियांत्रिकी/वास्तुकला, औषधनिर्माणशास्त्र यांपैकी कोणत्याही अभ्यासक्रमाला प्रवेश घेतला असल्यास, त्याला योजनेते सहभागी होता येणार आहे. त्यामुळे विध्यार्थ्यांसाठी हि योजना महत्वाची आहे.

फायदे

1. विद्यापीठाने नमूद केलेले संपूर्ण शिक्षण शुल्क सरकार भरणार आहे.
2. वैयक्तिक आरोग्य विम्याची संपूर्ण रक्कम सरकार देईल.
3. सरकारने निर्धारित केलेल्या दरानुसार संपूर्ण शैक्षणिक कालावधीसाठी निर्वाह भत्ता (यूकेसाठी GBP 9900 आणि यूके वगळता सर्व देशांसाठी USD 15400)
4. लाभार्थी सहलीच्या विमानभाड्याचा आनंद घेईल (फक्त एक वेळ).

पात्रता

1. उमेदवार आणि उमेदवाराचे आई/वडील किंवा पालक हे भारताचे नागरिक आणि महाराष्ट्र राज्याचे रहिवासी असावेत.
2. ही योजना खुल्या/अनारक्षित प्रवर्गातील विद्यार्थ्यांना लागू आहे.
3. आरक्षित प्रवर्गातील जे विद्यार्थी खुल्या प्रवर्गातून अर्ज करू इच्छितात ते शिष्यवृत्तीसाठी अर्ज करण्यास पात्र आहेत.
4. परदेशी शैक्षणिक संस्थेतील PG, पदवीनंतर डिप्लोमा आणि Ph.D अभ्यासक्रमांसाठी, THE (Times Higher Education) / किंवा QS (Quacquarelli Symonds) रँकिंग 200 च्या आत असणे आवश्यक आहे.
5. परदेशातील शैक्षणिक संस्थेकडून बिनशर्त ऑफर लेटर.
6. कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न ₹ 8 लाखांपेक्षा कमी असावे.
7. या शिष्यवृत्ती शाखेसाठी/अभ्यासक्रमानुसार खालील जागा उपलब्ध आहेत:

अ.क्र.	शाखा/कोर्स	पदव्युत्तर पदवी आणि पदव्युत्तर पदविका	डॉक्टरेट	ऐकून
1	कला	01	01	02
2	वाणिज्य	01	01	02
3	विज्ञान	01	01	02
4	व्यवस्थापन	01	01	02
5	कायदा अभ्यासक्रम	01	01	02
6	अभियांत्रिकी/आर्किटेक्चर सायन्स	04	04	08
7	औषधनिर्माणशास्त्र	01	01	02
8	एकूण	10	10	20

अर्ज प्रक्रिया

आवश्यक कागदपत्रे

1. ओळख पुरावा
2. अधिवास प्रमाणपत्र
3. उत्पन्न प्रमाणपत्र
4. परदेशातील शैक्षणिक संस्थेकडून बिनशर्त ऑफर लेटर.
5. शैक्षणिक पात्रता प्रमाणपत्रे
6. संबंधित उमेदवाराचा पासपोर्ट
7. उमेदवार नोकरी करत असल्यास ना-हरकत प्रमाणपत्र.

सदरची योजना शैक्षणिक वर्ष 2018-19 पासून राबविण्यात आली असून आता शासन निर्णय उच्च व तंत्र शिक्षण विभाग क्रमांक बैठक-2022/प्र.क्र.188/तांशि-4, दि.31 जुलै, 2023 अन्वये या शिष्यवृत्तीच्या पदव्युत्तर पदवी व पदव्युत्तर पदविका जागांच्या संख्येत वाढ झालेली असल्यामुळे शैक्षणिक वर्ष 2023-24 पासून खालीलप्रमाणे शाखा / अभ्यासक्रम निहाय जागा उपलब्ध असतील :-

सतत विचारले जाणारे प्रश्न

ही योजना कोणत्या विभागामार्फत राबविण्यात येणार आहे?

महाराष्ट्र शासनाच्या उच्च व तंत्रशिक्षण विभागामार्फत “परदेशात उच्च शिक्षणासाठी गुणवंत मुलांसाठी शिष्यवृत्ती योजना” ही योजना राबविण्यात येते.

योजनेअंतर्गत अर्ज कसा करावा?

अर्जदार अधिकृत वेबसाइटला भेट देऊन ऑनलाइन अर्ज करू शकतात: www.dtemaharashtra.gov.in

या योजनेंतर्गत कोणत्या अभ्यासक्रमांना शिष्यवृत्ती दिली जाते?

पोस्ट-ग्रॅज्युएशन, पदवीनंतर डिप्लोमा आणि पीएच.डी.साठी शिष्यवृत्ती दिली जाते

या योजनेत सहा महिन्यांचा अभ्यासक्रम समाविष्ट आहे का?

योजनेत सहा महिन्यांचा अभ्यासक्रम समाविष्ट नाही.

शिष्यवृत्तीमध्ये किती विद्यार्थी समाविष्ट आहेत?

ही शिष्यवृत्ती फक्त वीस विद्यार्थ्यांनाच दिली जाईल.

मुलींसाठी योजनेत किती आरक्षण आहे?

एकूण जागांपैकी 30% जागा मुलींसाठी राखीव आहेत.

परदेशात शिष्यवृत्तीसाठी मी कोणत्या शैक्षणिक संस्थेत प्रवेश घ्यावा?

उमेदवारांनी पीजी, पदवीनंतर डिप्लोमा आणि पीएच.डी.साठी नावनोंदणी करावी. परदेशी शैक्षणिक संस्थेतील अभ्यासक्रम, THE (Times Higher Education) / किंवा QS (Quacquarelli Symonds) रँकिंग 200 च्या आत असणे आवश्यक आहे

योजनेअंतर्गत अर्ज करण्यासाठी किमान शैक्षणिक पात्रता किती आवश्यक आहे?

उमेदवारांनी भारतातील मान्यताप्राप्त विद्यापीठांमधून किमान ६०% गुणांसह पदवी किंवा पदव्युत्तर परीक्षा उत्तीर्ण केलेली असावी.

पीएच.डी.साठी शिष्यवृत्तीसाठी पात्रता काय आहे? परदेशातील संस्थेत अभ्यासक्रमाचा अभ्यास?

पीएच.डी.साठी घेतलेला उमेदवार. परदेशातील प्रबंध, भारतातील मान्यताप्राप्त विद्यापीठांमधून किमान 60% गुणांसह पदव्युत्तर पदवी असणे आवश्यक आहे.

नोकरीत असलेल्या उमेदवाराने ना-हरकत प्रमाणपत्र देणे आवश्यक आहे का?

होय, नोकरीत असलेल्या उमेदवाराने ना-हरकत प्रमाणपत्र द्यावे आणि तो/ती जिथे काम करतो त्या संस्थेची (नियोक्ता) माहिती देखील द्यावी.

परदेशी शैक्षणिक संस्थेकडून सशर्त ऑफर लेटर असणे आवश्यक आहे का?

होय, विद्यार्थ्यांना परदेशी शैक्षणिक संस्थेकडून बिनशर्त ऑफर लेटर मिळाले असावे.

पासपोर्ट मिळवण्यासाठी सरकार काय मदत करेल?

पासपोर्ट आणि व्हिसा मिळवण्याची जबाबदारी विद्यार्थ्याची असेल.

अभ्यासक्रम निवडताना कोणत्या क्रमवारीचा विचार करावा?

बॅचलर शिष्यवृत्तीसाठी निवड करताना, QS किंवा THE रँकिंग सरासरी विचारात घेतली जाईल.

उमेदवाराने वैयक्तिक परीक्षेसाठी त्याचे मूळ दस्तऐवज परदेशात घेतले असल्यास कागदपत्रांची पडताळणी कशी करावी?

अशा कागदपत्रांवर/प्रमाणपत्रांवर उमेदवाराची स्वाक्षरी (शिक्षणासह) आणि विद्यापीठाच्या संबंधित अधिकाऱ्यांनी प्रमाणित केलेली असावी. पुढे, तो/ती परदेशातील भारतीय दूतावासांकडून घेऊन किंवा साक्षांकित करून आणि त्याची स्कॅन केलेली प्रत ताबडतोब ई-मेलद्वारे पाठवू शकतो, आणि मूळ जे साक्षांकित/प्रमाणित आहेत ते संचालनालयाला पाठवता येतील.